Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết Tổ công tác Liên ngành Tư pháp Trung ương đang xác minh đơn kêu oan của tử tù Lê Văn Mạnh tại tỉnh Thanh Hoá.
Chiều 13/9, trình bày báo cáo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của Toà án Nhân dân năm 2022, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, hiện nay, có trường hợp đơn kêu oan của bị cáo Lê Văn Mạnh bị kết án tử hình về tội Giết người và Hiếp dâm trẻ em xảy ra tại tỉnh Thanh Hóa.
Theo ông Bình, đây là vụ án phức tạp về đánh giá chứng cứ, vì vậy, Tổ công tác Liên ngành Tư pháp Trung ương đang tiếp tục xác minh để báo cáo lãnh đạo liên ngành theo quy định.
Chánh án Toà án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình.
Chánh án Toà án Nhân dân tối cao thông tin, trong 10 tháng đầu năm 2022, các Tòa án đã nhận được tổng số 20.663 đơn thư các loại; qua phân loại, số đơn mới đủ điều kiện thụ lý có 5.244 đơn/vụ đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; 3.911 đơn khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính; 235 đơn khiếu nại, tố cáo theo quy định của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo.
Các đơn khiếu nại, tố cáo chủ yếu là trong lĩnh vực dân sự, thường là các vụ án tranh chấp về đất đai, yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, yêu cầu khảo sát, định giá lại đất đang tranh chấp; yêu cầu trả lại đất do chính quyền quản lý qua các thời kỳ, thừa kế, tranh chấp về hợp đồng, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại…
Nội dung khiếu nại, tố cáo chủ yếu liên quan đến việc thực hiện thủ tục tố tụng trong hoạt động giải quyết, xét xử các loại vụ việc của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng như: khiếu nại việc trả lại đơn khởi kiện; thu thập tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu của đương sự; không đồng ý với kết luận của bản án, quyết định…
“Để kịp thời triển khai thực hiện các nhiệm vụ công tác tòa án nói chung và việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân được gửi tới tòa án nói riêng, ngay từ đầu năm, Ban cán sự đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao đã kịp thời ban hành các văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo các Tòa án Nhân dân”, ông Bình nói.
Trình bày về kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Chánh án Toà án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình khẳng định quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo được thực hiện nghiêm túc, không để tồn đọng, kéo dài.
Các toà án đã phối hợp chặt chẽ với cấp uỷ Đảng trong việc kiểm tra, xác minh các đơn thư khiếu nại, tố cáo và xử lý người vi phạm, nhất là đối với trường hợp là cán bộ lãnh đạo các Tòa án địa phương.
Thông qua công tác giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, Tòa án các cấp đã rút ra nhiều bài học, đặc biệt là trong công tác quản lý cán bộ, tăng cường kỷ luật công vụ và giáo dục, động viên cán bộ, công chức trong đơn vị thực hiện chức trách theo đúng các quy định của pháp luật và của Tòa án nhân dân.
“Trong 10 tháng qua, có 30 công chức Tòa án Nhân dân đã bị xử lý kỷ luật, xử lý hình sự. Trong đó 27 trường hợp bị xử lý kỷ luật về hành chính (khiển trách 21 trường hợp, cảnh cáo 0 trường hợp, buộc thôi việc 4 trường hợp); 1 trường hợp bị xử lý kỷ luật khiển trách về Đảng, chưa bị kỷ luật về hành chính; 2 trường hợp bị xử lý về hình sự”, ông Bình cho hay.
Đánh giá về kết quả công tác giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của Toà án Nhân dân trong 10 tháng đầu năm 2022, Chánh án Toà án Nhân dân tối cao nhận định, có nhiều chuyển biến tích cực.
Theo đó, quá trình giải quyết, các toà án luôn chú trọng việc đối thoại và tạo điều kiện để công dân được trình bày ý kiến hoặc bổ sung thêm tài liệu có liên quan đến nội dung yêu cầu của mình.
Chất lượng giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm tiếp tục được bảo đảm, về cơ bản đã khắc phục được tình trạng đã trả lời đơn cho đương sự là không có căn cứ kháng nghị, nhưng sau đó người có thẩm quyền lại phát hiện bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật có sai lầm nghiêm trọng và phải kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm.
“Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tiếp công dân, giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của Toà án nhân dân còn có những tồn tại, hạn chế như tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm mặc dù có nhiều tiến bộ nhưng chưa đạt chỉ tiêu Nghị quyết của Quốc hội đề ra; vẫn còn một số vụ việc đã được giải quyết đúng pháp luật, nhưng người dân vẫn tiếp tục khiếu nại kéo dài”, ông Bình nói.
Tử tù Lê Văn Mạnh và án giết người, hiếp dâm trẻ em
Theo cáo trạng của VKSND tỉnh Thanh Hóa, vào lúc 17h ngày 21/3/2005, Hoàng Thị Loan (SN 1991, trú tại xã Yên Thịnh, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa) ra bờ sông Cầu Chày, thuộc xã Yên Thịnh đi vệ sinh. Đến tối, gia đình phát hiện Loan mất tích nên tổ chức tìm kiếm nhưng không thấy. Chiều 22/3/2005, thi thể Loan được phát hiện tại bờ sông Cầu Chày thuộc xã Xuân Minh, huyện Thọ Xuân. Sau đó, cơ quan giám định pháp y tỉnh Thanh Hóa kết luận nạn nhân chết do bị thắt cổ, có dấu hiệu ngạt nước, bị hiếp dâm.
Gần 1 tháng sau (ngày 20/4/2005), Lê Văn Mạnh bị bắt để điều tra về hành vi “Cướp tài sản”. Đến ngày 23/4/2005, từ trong trại giam, Mạnh gửi một bức thư cho cha, nhận mình là người đã hiếp, giết Loan. Từ đó, cơ quan công an đã điều tra và kết luận Mạnh có hành vi “Giết người”, “Hiếp dâm” và “Cướp tài sản”.
Ngày 29/7/2005, TAND tỉnh Thanh Hóa xét xử sơ thẩm, kết án tử hình Lê Văn Mạnh với 3 tội danh trên.
Do Mạnh làm đơn kêu oan nên ngày 27/10/2005, Tòa phúc thẩm Tòa án Nhân dân tối cao tại Hà Nội hủy bỏ tội danh “Giết người” và “Hiếp dâm trẻ em”, giao Tòa án Nhân dân tỉnh Thanh Hóa tiến hành tố tụng lại từ giai đoạn điều tra.
Ngày 13/3/2006, Tòa án Nhân dân tỉnh Thanh Hóa mở lại phiên tòa hình sự sơ thẩm, xét xử và tuyên án tử hình đối với Lê Văn Mạnh về 2 tội danh “Giết người” và “Cướp tài sản”.
Lê Văn Mạnh tiếp tục kêu oan, nên ngày 23/4/2007, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao đã có kháng nghị giám đốc thẩm đối với 2 bản án cấp sơ thẩm và phúc thẩm của Tòa án Nhân dân tỉnh Thanh Hóa và Tòa án Nhân dân tối cao tại Hà Nội.
Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đề nghị Hội đồng thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy 2 bản án hình sự trên; giao hồ sơ về Kiểm sát Nhân dân tối cao để giải quyết vụ án lại từ giai đoạn điều tra.
Tuy nhiên, ngày 29/7/2008, Tòa sơ thẩm Tòa án Nhân dân tỉnh Thanh Hóa vẫn kết án tử hình đối với Lê Văn Mạnh về tội “Giết người” và “Hiếp dâm trẻ em”. Ngày 25/11/2008, Tòa phúc thẩm Tòa án Nhân dân Tối cao tại Hà Nội xử y án tử hình.
Được biết, từ năm 2005 đến 2008, vụ án này đã trải qua tổng cộng 7 phiên tòa, gồm 3 lần xét xử sơ thẩm, 3 lần xét xử phúc thẩm và 1 lần giám đốc thẩm.
