Đoạn trường đi làm “bìa đỏ”

Lâu nay, nghe người dân ở Nghệ An kêu than về việc làm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (viết tắt là bìa đỏ) rất khó khăn, phức tạp. Nhất là ở T.P Vinh. Để kiểm chứng lời của người dân nói, tôi đã nhận đi làm giúp bìa đỏ một người – “đoạn trường” qua rồi mới hay…

Bìa đỏ bà Phương ghi “Phần diện tích nằm trong quy hoạch Hồ Thành.

Tai nghe…

Tôi được bà Ngô Thị Phương, một người dân ở phường Cửa Nam, thành phố Vinh (Nghệ An) cho biết, đã nhiều năm rôi bà đi xin sửa lại bìa đỏ của thửa đất nhà mình do chồng bà đứng tên, là Hoàng Anh Thơ. Nhưng phải đi đi, lại lại nhiều lần, đến nỗi tập hồ sơ nhà đất nhiều tờ đã nhàu nát, mà vẫn chưa xong.

Nguyên nhân bà phải sửa lại bìa đỏ vì những lý do sau: 1, Từ năm 1990, UBND tỉnh Nghệ An quy hoạch xây dựng lại Hồ Thành và thửa đất nhà bà Phương có 32,10m2/106m2 nằm trong quy hoạch Hồ Thành. Nên trong sơ đồ trích lục thửa đất của bà Phương, UBND Tp Vinh đã gạch chéo toàn bộ, với chú thích: “Đất quy hoạch”. Năm 2017 Dự án Hồ Thành thi công xong, đưa vào sử dụng, không lấy đến đất nhà bà, cũng như một số nhà khác trong khu vực và đã được “hủy bỏ quy hoạch, cho phép xây dựng, chuyển nhượng quyền sử dụng đất”. Đó là chưa nói, Sở Tài nguyên và Môi trường gạch chéo toàn bộ sổ đỏ như vậy là sai. Theo quy định thì chỉ gạch chéo 32,10m2 đất bị quy hoạch và thể hiện rõ nằm ở đâu trong thửa đất. 2, Năm 2008, chồng bà Phương – ông Hoàng Anh Thơ chết, gia đình bà Phương đã làm thủ tục thừa kế theo đúng pháp luật, đủ điều kiện nộp hồ sơ, chỉnh lý, đổi tên người đã chết trong bìa đỏ (trước đây bìa đỏ chỉ đứng tên chồng, hoặc vợ).

Chính vì hai lý do trên mà bà Phương làm hồ sơ xin đổi tên chồng đã chết sang tên bà là Ngô Thị Phương. Đồng thời xóa bỏ gạch chéo, cũng như dòng chữ “Phần diện tích nằm trong quy hoạch Hồ Thành chưa được cấp GCN là 32,10m2” cho phù hợp với thực tế hiện nay.

Chỉ đơn giản có thế, nhưng hồ sơ nhà đất của bà Phương nộp suốt từ năm 2018 đến nay vẫn chưa xong, dù phường Cửa Nam đã trải qua 2 ông chủ tịch, 3 ông cán bộ địa chính!

Đã quá ngày ghi trong giấy hẹn, nhưng ông Hùng chưa nhận được hồ sơ.

“Thực mục sở thị”

Vì “máu nghề nghiệp” nên một ngày đầu tháng tám vừa rồi, được bà Phương ủy quyền tôi đến UBND phường Cửa Nam xin nhận lại bộ hồ sơ nhà đất của bà. Theo hướng dẫn của cán bộ địa chính phường, tôi đến “Bộ phận Một cửa” thuộc UBND T.P Vinh nộp hồ sơ. Tại đây, tranh thủ bắt chuyện với một người đàn ông mới được nhận bìa đỏ, tôi được ông cho biết: “Quan trọng là làm sao đó để hồ sơ được hoàn thiện ở cấp phường. Còn khi hồ sơ vào “Một cửa” rồi, thì chỉ 15 ngày là được cấp bìa đỏ… Nhưng “phải làm gì ở cấp phường”, thì ông ấy lại không nói, dù tôi đã gặng hỏi.

Sau khi kiểm tra,hồ sơ bị trả lại. Cán bộ ở bộ phận một cửa nói: “Hồ sơ có chỉnh lý về đất, nên phải có xác nhận của UBND phường Cửa Nam mới đúng quy định”.

Tôi quay về UBND phường Cửa Nam. Nhưng cán bộ địa chính của phường vẫn khẳng định: “Hồ sơ này đã đầy đủ, hoàn thiện rồi. Bác cứ nộp vào, nếu thiếu gì thì yêu cầu họ hướng dẫn bằng văn bản”.

Nghe cũng có lý, tôi lại đến “bộ phận một cửa” tiếp tục nộp hồ sơ. Dù lần này là người cán bộ khác, nhưng kết quả vẫn là: “Trả hồ sơ, vì chưa có xác nhận của cấp phường”. Đến lúc này thì tôi thật sự hoang mang, bởi không biết “cán bộ một cửa” của UBND T.P Vinh đúng, hay “cán bộ điạ chính phường Cửa Nam” đúng. Không lẽ cán bộ ở nơi nào nói cũng đúng?

Ngày hôm sau, tôi lại tiếp tục trình bày ở UBND phường Cửa Nam. Lần này người cán bộ nói với tôi: “Hay bác chỉ đề nghị xóa tên người đã chết trong bìa đỏ thôi. Việc xóa quy hoạch của thửa đất ta làm sau”. Tất nhiên tôi không đồng ý với phương án này, đành để lại hồ sơ cho các cán bộ địa chính phường Cửa Nam nghiên cứu… Đến nay đã mấy tháng trôi qua, nhiều lần tôi đã trực tiếp hỏi, nhưng vẫn không được biết hồ sơ của bà Phương đã đủ, đúng thủ tục hay chưa. Chỉ biết họ đang tiếp tục nghiên cứu.

Nhân đây tôi xin kể trường hợp xin cấp bìa đỏ lần đầu của ông Nguyễn Sơn Hùng, ở phường Cửa Nam (T.P Vinh, Nghệ An) cũng li kỳ không kém:

Thửa đất gia đình ông Hùng đang sinh sống hiện nay được ông mua vào năm 1995, nhưng chưa làm thủ tục cấp bìa đỏ. Năm 2020, do có sự lấn chiếm nên ông Hùng làm đơn khiếu nại, gửi UBND phường Cửa Nam đề nghị giải quyết. Sau nhiều lần hòa giải, ông Chủ tịch UBND phường Cửa Nam đã vận động ông Hùng rút đơn khiếu nại, với lời hứa: “Phường sẽ tạo điều kiện làm thủ tục cấp bìa đỏ cho ông”. Ông Hùng rút đơn, đồng ý chấm dứt khiếu nại.

Năm 2022, ông Hùng nộp hồ sơ đề nghị cấp bìa đỏ. Các loại giấy tờ để chứng minh nguồn gốc đất, bản vẽ xác định hiện trạng và biên bản ý kiến của dân cư cũng đã đầy đủ theo quy định. Chỉ còn bút phê, xác nhận của UBND phường Cửa Nam nữa là xong. Ông Hùng nộp hồ sơ và yên tâm chờ đợi.

Rồi “đùng một cái”, ông Chủ tịch phường được điều chuyển đi nơi khác, hồ sơ của ông Hùng chững lại… thấm thoắt đã gần hai năm!

Cực chẳng đã, ông Hùng tìm người phó chủ tịch phường Cửa Nam năm xưa, nay đã chuyển đi nơi khác để “ăn vạ”, đến mức vị phó chủ tịch cũ phải đi cùng ông Hùng đến UBND phường Cửa Nam. Sau một hồi trao đổi, các cán bộ địa chính hứa: “Sẽ khẩn trương trình ký hồ sơ cho ông…”. Ông Hùng yên tâm ra về… Ngày 13-9-2023, ông Hùng nhận được một giấy tiếp nhận hồ sơ, trong đó hẹn ngày 11-10-2023 sẽ trả hồ sơ. Ông Hùng mừng lắm. Tin chắc hồ sơ xin cấp bìa đỏ của mình ở cấp phường sẽ xong sớm trong nay mai.

Rồi ngày hẹn cũng đến, ông Hùng đến UBND phường Cửa Nam. Nhưng rồi thất vọng ập tới khi ông Hùng được trả lời: “Lãnh đạo chưa ký hồ sơ”. Ngao ngán, ông Hùng bước ra bậc thềm của UBND phường Cửa Nam rồi ngồi bệt xuống, như người mất hồn!

Vậy là bà Phương cũng như ông Hùng, hồ sơ xin cấp bìa đỏ của họ vẫn chưa thể vượt qua được “cấp phường” dù đã mấy năm rồi. Chắc chắn không phải do lỗi hồ sơ của họ.

Ai cũng biết, việc cấp đổi quyền sử dụng đất là quyền chính đáng của người dân, được Pháp luật đất đai hiện hành quy định cụ thể và chi tiết. Tôi còn được biết năm 2021, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành kế hoạch số 815/KH-UBND nhằm thúc đẩy, giải quyết các tồn đọng trong việc cấp giấy CNQSDĐ và tài sản gắn liền với đất… cho người dân trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Thế nhưng, tại sao người dân vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong việc xin cấp bìa đỏ, cụ thể như bà Phương và ông Hùng. Nguyên nhân ở đâu? Không lẽ là do thái độ, trình độ nghiệp vụ của các cán bộ địa chính ở cấp phường, hay bởi tại các nguyên nhân khách quan khác?

Để lý giải cho những băn khoăn của mình, tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Ngọc, Trưởng phòng Tài Nguyên và Môi trường thành phố Vinh. Ông Ngọc cho biết: “Thành phố Vinh hiện có 3 phường đang thiếu công chức địa chính là Cửa Nam, Hưng Phúc và Hưng Dũng”. Khi tôi hỏi về phương án nào để khắc phục tình trạng khuyết cán bộ địa chính, ông trưởng phòng nói: “Phải chấp nhận, chờ phòng Nội vụ quyết định. Riêng phường Cửa Nam hiện nay, đã điều người từ quỹ đất về thay thế, dù họ không có chuyên môn địa chính”.

Vậy là phần nào đã hiểu về nguyên nhân vì sao con đường xin cấp bìa đỏ của người dân như bà Phương, ông Hùng vẫn còn trở ngại. Nhưng những trở ngại đó khi nào mới được thông suốt, thì những người dân phải tiếp tục chờ. Nhưng chờ đến bao giờ thì không biết.

Vừa có tia hy vọng, khi ngày 13-10-2023, Thủ tướng Chính phủ đã ra công điện số 965/CĐ-TTg để tháo gỡ vướng mức trong việc thực hiện quản lý, sử dụng đất…

Như vậy hiện tại, các văn bản quy phạm pháp luật và các hướng dẫn việc cấp giấy chứng nhận QSDĐ cũng đã được cụ thể hóa, khá đầy đủ. Có lẽ chỉ cần sự thay đổi thái độ (nhất là thái độ) và trình độ của cán bộ nữa, thì chắc chắn người dân mới bớt nỗi khổ khi đi làm bìa đỏ.

Hy vọng bà Phương, ông Hùng và nhiều người dân khác sẽ sớm nhận được quyết định cấp bìa đỏ cho nhà đất của mình. Nhà nước ta sẽ tiến tới quản lý được toàn diện, khoa học hơn đối với đất đai dựa vào việc đã cấp được 100% bìa đỏ cho người dân đang sử dụng đất.