Là doanh nghiệp với 100% vốn sở hữu của Nhà nước nhưng trong mấy năm gần đây, Công ty Thủy lợi Nam Nghệ An đã có nhiều lình xình trong tài chính như: chứng từ thu, chi chỉ thể hiện chữ ký mà không ghi họ và tên của người lập, người duyệt và những người có liên quan đến chứng từ kế toán; công tác giám sát của chủ đầu tư chưa chặt chẽ dẫn đến một số công trình thi công chưa đúng thiết kế, dự toán, nghiệm thu sai khối lượng, làm sai lệch giá trị thanh quyết toán của công trình…
Nhiều chứng từ thu, chi chưa rõ ràng
Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi Nam Nghệ An (Công ty Thuỷ lợi Nam Nghệ An) là doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ 100% vốn chủ sở hữu, được giao quản lý, khai thác hệ thống công trình thủy lợi phục vụ tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp, cung cấp nước cho nhu cầu dân sinh và phát triển các ngành kinh tế trên địa bàn các huyện: Nam Đàn, Hưng Nguyên, Nghi Lộc, TP Vinh và thị xã Cửa Lò.
Theo chức năng, nhiệm vụ được giao, công ty này phải xây dựng kế hoạch và quyết toán kinh phí bù thủy lợi phí trên diện tích tưới, tiêu cơ bản đảm bảo quy định, được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tài chính kiểm tra, thẩm định và phê duyệt từ khi lập kế hoạch đầu năm đến khi quyết toán nguồn kinh phí cuối năm với đầy đủ hồ sơ như: hợp đồng, biên bản nghiệm thu, thanh lý hợp đồng, danh sách các hộ dùng nước đảm bảo đầy đủ theo quy định.
Trạm bơm Nam Đàn thuộc quyền quản lý của Công ty Thuỷ lợi Nam Nghệ An.
Tuy nhiên, được biết từ năm 2018 đến năm 2020, một số hợp đồng tưới, tiêu, công ty lập hồ sơ nghiệm thu các đợt tưới, tuy nhiên trên thực tế một số trạm bơm không phát sinh tiền điện hoặc có lượng điện tiêu thụ dưới 15KWh/tháng không đủ để phục vụ cho việc tưới nhưng công ty đã lập hồ sơ và được phê duyệt quyết toán theo diện tích và kinh phí hỗ trợ giá sản phẩm dịch vụ công ích thủy lợi đối với nội dung này là 2.394.878.000 đồng.
Lý giải về việc dù không thực hiện tưới nhưng công ty vẫn lập hồ sơ để quyết toán số tiền hơn 2,3 tỉ đồng, công ty này cho rằng trong thời gian các hộ dân sản xuất vụ đông, thời tiết có mưa to làm mực nước đồng ruộng dâng cao so với quy định có thể làm ngập úng thì bắt buộc các trạm bơm tiêu trong hệ thống phải thực hiện phương án bơm tiêu để thoát nước chống úng, đồng thời các cống đầu mối trong hệ thống cũng phải tiến hành vận hành mở cống bằng tời điện để tiêu nước. Cụ thể đối với vùng Nam Đàn phải vận hành đóng mở bằng tời điện tại cống Nam Đàn 1 và 2; vùng Hưng Nguyên vận hành tiêu qua kênh Hưng Tây; vùng Vinh điều tiết qua các kênh tiêu qua cống Nghi Quang bằng tời điện. Tại các trạm bơm tiêu có phát sinh tiền điện.
Căn cứ các quy định của UBND tỉnh Nghệ An quy định giá sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi trên địa bàn tỉnh Nghệ An thì: “… Trường hợp phải tách riêng giá dịch vụ cho tưới, tiêu trên cùng một diện tích thì giá sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi cho tưới được tính bằng 70%, cho tiêu bằng 30% giá quy định…”. Đồng thời còn phải truy thu số tiền 1.676.414.000 đồng/2.394.878.000 đồng tiền cấp bù thủy lợi phí mà công ty này đã quyết toán (tương ứng với 70% đơn giá dịch vụ tưới tiêu) do không thực hiện dịch vụ tưới bằng động lực. Trong đó, Xí nghiệp thuỷ lợi Hưng Nguyên bị truy thu số tiền 804 triệu đồng, Xí nghiệp thuỷ lợi Nam Đàn 775.900.000 đồng, Xí nghiệp thuỷ lợi Vinh 96.504.000 đồng.
Sai lệch hồ sơ quyết toán
Theo số liệu thống kê, trong 3 năm từ 2018 – 2022, Công ty Thuỷ lợi Nam Nghệ An thực hiện sửa chữa 254 mục, hạng mục công trình bao gồm các hạng mục nạo vét kênh mương và mua sắm thiết bị với tổng giá trị là 13.189.526.961 đồng.
Trước những lình xình, bất minh trong hồ sơ, chứng từ thu chi của công ty này, Thanh tra tỉnh Nghệ An đã vào cuộc điều tra, làm rõ. Kết quả, qua thanh tra trực tiếp 34 công trình với tổng mức đầu tư 81.177.756.500 đồng, trong đó giá trị xây lắp 69.571.599.200 đồng, chi phí khác 11.606.157.300 đồng. Về thời gian trình hồ sơ đề nghị phê duyệt quyết toán có 23/34 công trình chủ đầu tư trình hồ sơ quyết toán chậm; 3 công trình thi công xong năm 2019, 2020 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thiện hồ sơ để trình phê duyệt quyết toán.
Đặc biệt, qua kiểm tra phát hiện do công tác giám sát của chủ đầu tư chưa chặt chẽ dẫn đến một số công trình thi công chưa đúng thiết kế, dự toán, nghiệm thu sai khối lượng, làm sai lệch giá trị thanh quyết toán của công trình, với số tiền 807.457.723 đồng. Riêng đối với công trình nạo vét kênh dẫn Lam Trà 2 – nhánh 1 đoạn K0+00-3+500, nhánh 2 đoạn K1+500-K4+975: Công trình đã được Sở Tài chính phê duyệt quyết toán tại Quyết định số 128/QĐ-STC ngày 2/7/2018. Qua thanh tra phát hiện sai phạm chi phí xây lắp là 54.228.000 đồng. Đối với việc xây mới nhà quản lý xí nghiệp Hưng Nguyên, thi công tầng 1 sai bản vẽ thiết kế nhưng không có hợp đồng bổ sung; không có thiết kế, dự toán điều chỉnh. Trong quá trình thực hiện, các đơn vị tư vấn giám sát, quản lý dự án và chủ đầu tư không có ý kiến, không lập biên bản đình chỉ thi công nhưng ký biên bản nghiệm thu giai đoạn hoàn thành, biên bản nghiệm thu công trình đưa vào sử dụng và được chủ đầu tư nghiệm thu, thanh toán.
Với 2 dự án nạo vét tận thu đất, cát bồi lắng lòng hồ Tràng Đen, xã Nam Hưng, huyện Nam Đàn và hồ Nghi Công, xã Nghi Công Bắc, huyện Nghi Lộc, theo kết luận của Thanh tra tỉnh Nghệ An thì theo quyết định được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt, Công ty Thủy lợi Nam Nghệ An làm chủ đầu tư, nguồn vốn để thực hiện dự án là từ nguồn bán đất, đá tận thu trong quá trình nạo vét và huy động một số nguồn vốn hợp pháp khác. Công ty đã nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cho 2 dự án 1.603.058.000 đồng. Tuy nhiên, qua kiểm tra trên sổ sách, chứng từ kế toán Công ty không ghi nhận, theo dõi doanh thu, chi phí từ hoạt động nạo vét, tận thu đất lòng hồ đối với 2 dự án trên. Trong quyết định phê duyệt kết quả chỉ định thầu, hợp đồng thi công không ghi hình thức hợp đồng; không ghi đơn giá thực hiện, không ghi giá trị hợp đồng. Nguồn vốn thể hiện trong quyết định chỉ định thầu là nguồn kinh phí xã hội hóa. Hợp đồng thi công, hợp đồng ủy quyền thể hiện: giao toàn bộ quyền cho bên B (đơn vị thi công) trong công tác nạo vét tận thu bùn, đất bồi lắng lòng hồ, cho phép bên B bán bùn, đất tận thu để bù trừ vào các chi phí. Mặt khác về thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước thì Công ty Thủy lợi Nam Nghệ An thỏa thuận, ủy quyền đơn vị thi công thực hiện. Kết quả thanh tra cho thấy Công ty không theo dõi, không kê khai thuế, tiềm ẩn nguy cơ làm thất thoát ngân sách nhà nước.
Được biết, từ công tác thanh tra về những dấu hiệu sai phạm tại Công ty Thuỷ lợi Nam Nghệ An, Thanh tra tỉnh Nghệ An vừa qua đã ban hành quyết định thu hồi số tiền sai phạm là 2.200.583.774 đồng, đồng thời kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân để xảy ra các sai phạm cũng như khắc phục hậu quả tại công ty này.
